Trong cuộc sống hay trong công việc, học tập có nhiều tình huống thường xuyên đòi hỏi chúng ta phải thuyết phục người khác về quan điểm của mình. Và điều đó chính là lý do tại sao khả năng debate - hay còn gọi là nghệ thuật tranh biện, có thể nói nói đang ngày càng được đánh giá cao trong mọi lĩnh vực. Trong bài viết này, cùng CareerViet khám phá về khái niệm debate và tips hướng dẫn kỹ năng tranh biện thuyết phục dành cho những người mới bắt đầu nhé.

>>> Xem thêm:

• Nguyên tắc khi tranh luận
• 6 chủ đề cần tránh khi thảo luận
• Làm thế nào để khảo sát kiến thức cao thấp qua tranh luận?

Debate là gì?

Debate là việc tranh luận, thảo luận giữa hai hay nhiều người với mục tiêu thể hiện quan điểm, thuyết phục người nghe hoặc tham gia vào cuộc trò chuyện. Điều này thường được thực hiện thông qua việc trình bày các luận điểm, chứng minh và lý lẽ để ủng hộ quan điểm của mình và phản biện với quan điểm của đối phương. Debate không chỉ là một hình thức thể hiện quan điểm mà còn là một kỹ năng quan trọng giúp phát triển khả năng tư duy, giao tiếp và giải quyết vấn đề.

>>> Xem thêm:Bài học cho người tìm việc từ cuộc tranh luận của 2 ứng viên tổng thống Mỹ

Debate là kỹ năng quan trọng trong cuộc sống cũng như công việc và học tập - Nguồn: Freepik

6 lợi ích của debate

Nâng cao kỹ năng tư duy phản biện

Tranh luận yêu cầu bạn phải có tư duy phản biện giúp nắm vững thông tin, phân tích logic và xây dựng các luận điểm thuyết phục. Quá trình này khuyến khích bạn suy nghĩ sâu sắc về các vấn đề, đào sâu vào khả năng phân tích và lập luận. Kỹ năng tư duy phản biện được rèn luyện qua việc tranh luận sẽ rất hữu ích trong cuộc sống hàng ngày, từ việc đưa ra quyết định cho đến giải quyết xung đột.

Nâng cao kiến thức

Tham gia tranh luận không chỉ giúp bạn tiếp xúc với nhiều quan điểm và thông tin khác nhau về một chủ đề mà còn khuyến khích bạn nghiên cứu sâu và phân tích một cách tỉ mỉ. Quá trình chuẩn bị cho một cuộc tranh luận đòi hỏi bạn tìm hiểu kỹ lưỡng về cả hai phía của vấn đề, từ đó mở rộng hiểu biết và kiến thức của bạn. Việc này thúc đẩy sự tự học hỏi liên tục và giúp bạn phát triển khả năng đánh giá một cách toàn diện về các vấn đề quan trọng trong cuộc sống và xã hội.

Phát triển kỹ năng giao tiếp, thuyết trình

Debate đòi hỏi bạn phải diễn đạt ý kiến một cách rõ ràng, mạch lạc và thuyết phục. Bạn cần biết cách chọn từ ngữ phù hợp để truyền đạt ý tưởng một cách hiệu quả và thu hút người nghe. Đây là cơ hội giúp bạn rèn luyện khả năng giao tiếp và kỹ năng thuyết trình.

Tăng sự tự tin và khả năng tự quản lý

Tham gia tranh luận giúp bạn vượt qua sự sợ hãi trước việc trình bày ý kiến trước đám đông. Khi bạn thường xuyên tham gia tranh luận và nhận được phản hồi tích cực, sự tự tin của bạn sẽ được củng cố. Từ đó, bạn có khả năng kiềm chế cảm xúc và tạo dựng tư duy tích cực trong các tình huống thách thức.

Nâng cao khả năng giải quyết vấn đề

Trong quá trình tranh luận, bạn cần phải tìm kiếm giải pháp cho các vấn đề đặt ra, dựa trên bằng chứng và logic. Khả năng này không chỉ hữu ích trong việc thuyết phục người khác về quan điểm của mình mà còn trong việc đối mặt với các tình huống phức tạp và tìm cách giải quyết chúng một cách hiệu quả.

Phát triển kỹ năng nghiên cứu

Để có thể tham gia debate một cách hiệu quả, bạn cần phải nắm vững thông tin và bằng chứng để hỗ trợ quan điểm của mình. Vì vậy, điều đó yêu cầu bạn phải học cách nghiên cứu và lựa chọn nguồn thông tin đáng tin cậy. Quá trình này giúp bạn phát triển kỹ năng tìm kiếm thông tin, đánh giá độ tin cậy và xử lý dữ liệu.

>> Xem thêm

• Một bài thuyết trình thành công
• Diễn đạt, kỹ năng cần cho rất nhiều nghề

Phân biệt tranh luận và tranh cãi

Mặc dù cả tranh luận và tranh cãi đều liên quan đến việc thể hiện quan điểm và ý kiến, chúng vẫn có những sự khác biệt quan trọng. Việc hiểu rõ sự khác nhau giúp bạn tham gia vào các hoạt động này một cách hiệu quả và tôn trọng nhau.

Debate một cách văn minh để không biến thành một buổi tranh cãi - Nguồn: Freepik

Cấu trúc cơ bản của một phần tranh luận

1. Giới thiệu (Introduction)

Trong phần này, bạn cần giới thiệu chủ đề và nêu rõ quan điểm của bạn. Cố gắng thu hút sự chú ý của người nghe bằng một câu hỏi, trích dẫn, hoặc thống kê liên quan đến chủ đề. Cuối phần giới thiệu, bạn nên trình bày sơ đồ lập luận để giới thiệu cách bạn sẽ phát triển quan điểm của mình.

2. Lập luận (Body)

Phần này bao gồm các đoạn trong đó bạn trình bày các luận điểm cụ thể và bằng chứng hỗ trợ cho quan điểm của mình. Mỗi luận điểm cần được trình bày rõ ràng, có logic và dựa trên bằng chứng thuyết phục. Bạn cần sắp xếp các luận điểm theo thứ tự từ quan trọng nhất đến ít quan trọng hơn. Trong mỗi đoạn, bạn cũng cần lập luận về tại sao luận điểm đó hỗ trợ quan điểm của bạn.

3. Tranh luận đối diện (Counterarguments)

Đây là phần mà bạn nên đề cập đến các quan điểm của đối thủ và bác bỏ chúng dựa trên những lý thuyết, căn cứ và logic. Điều này cho thấy bạn đã có sự nghiên cứu, quan sát đối thủ và có khả năng tư duy để phản biện.

4. Tổng kết (Conclusion)

Ở phần tổng kết bạn cần tóm tắt lại quan điểm của mình và nhấn mạnh các luận điểm chính để tạo ra một kết luận thật mạch lạc. Bạn cũng có thể kết nối lại với ví dụ hoặc thông số ở phần giới thiệu để tạo sự nhất quán cho buổi tranh luận.

5. Câu kết (Closing statement)

Cuối cùng, bạn có thể kết thúc bằng một câu kết ngắn gọn, nhấn mạnh quan điểm chính một lần nữa và mời người nghe cân nhắc về quan điểm của bạn.

>>> Xem thêm:3 cách lịch sự để dừng những cuộc nói chuyện khó chịu tại nơi làm việc

Một bài tranh luận có cấu trúc chặt chẽ sẽ dễ thuyết phục mọi người hơn - Nguồn: Freepik

Hướng dẫn kỹ năng tranh biện thuyết phục

Nắm vững chủ đề tranh luận

Trước khi bắt đầu, hãy tiến hành nghiên cứu kỹ về chủ đề debate. Hiểu rõ các khía cạnh khác nhau, các thông tin quan trọng và các quan điểm đối diện. Điều này giúp bạn tự tin và chuẩn bị tốt hơn cho mọi tình huống trong buổi tranh luận.

Xây dựng lập luận logic

Chia nhỏ lập luận thành các phần cụ thể và xây dựng từng phần một cách logic. Đảm bảo rằng mỗi luận điểm đi kèm với bằng chứng thực sự thuyết phục và lý giải rõ ràng. Tạo liên kết mạch lạc giữa các luận điểm để tạo nên một dòng lập luận rành mạch và thuyết phục.

Bình tĩnh, tự tin

Trong khi debate, duy trì tinh thần bình tĩnh và tự tin. Điều này giúp bạn tránh bị áp lực và tạo sự ấn tượng tích cực với người nghe. Thực hành trước gương hoặc trước bạn bè có thể giúp bạn tạo sự tự tin trong cách thể hiện và diễn đạt.

Ngôn từ chính xác, tránh dùng từ quá phức tạp

Sử dụng ngôn từ chính xác để truyền đạt ý kiến của bạn. Tránh dùng các từ ngữ quá phức tạp hoặc ngôn ngữ chuyên ngành khó hiểu vì mục tiêu là tạo sự hiểu biết và tiếp cận dễ dàng cho người nghe.

Tập trung lắng nghe và phân tích đối thủ

Lắng nghe kỹ đối thủ để hiểu rõ quan điểm và lập luận của họ. Điều này cho phép bạn tạo ra các phản bác thích hợp, đồng thời tôn trọng và tránh xung đột không cần thiết. Phân tích logic những ý kiến của đối thủ và cung cấp lập luận chặt chẽ để đối đầu với họ.

Tuân thủ thời gian

Trong một buổi tranh luận, kỹ năng quản lý thời gian rất quan trọng để duy trì sự cân đối giữa các phần chính. Đảm bảo bạn dành đủ thời gian cho mỗi phần mà không vượt quá giới hạn thời gian được giao. Điều này giúp buổi tranh luận diễn ra trơn tru và có hiệu suất cao.

Giữ tinh thần thân thiện và xây dựng

Trong mọi tình huống, duy trì tinh thần thân thiện và xây dựng. Tranh luận là việc trao đổi quan điểm và không nên biến thành một cuộc xung đột cá nhân. Tôn trọng đối thủ và thể hiện sự kiêu hãnh trong việc thể hiện ý kiến của bạn.

Thực hành thường xuyên

Hãy tham gia vào các buổi debate, thảo luận hoặc thậm chí tạo ra các tình huống giả định để thực hành kỹ năng tranh biện thuyết phục. Thực hành đều đặn giúp bạn nâng cao khả năng thể hiện, lập luận và tự tin.

Những lỗi ngụy biện cần tránh khi debate là gì?

Lỗi ngụy biện là những lập luận sai về mặt logic, được sử dụng để thuyết phục người khác mà không dựa trên cơ sở thực tế. Lỗi ngụy biện thường xuất hiện trong các cuộc tranh luận, làm cho cuộc tranh luận trở nên thiếu khách quan và thuyết phục.

Dưới đây là một số lỗi ngụy biện cần tránh khi debate:

• Lỗi ngụy biện về liên quan: Loại lỗi này xảy ra khi người tranh luận đưa ra những luận điểm không liên quan đến vấn đề đang tranh luận. Ví dụ: "Tôi không đồng ý với việc tăng thuế vì tôi là người nghèo."
• Lỗi ngụy biện về quy nạp: "Tất cả mọi người đều tham lam" là một ví dụ về lỗi ngụy biện quy nạp, vì người tranh luận đưa ra kết luận chung dựa trên một số trường hợp cụ thể.
• Suy luận thiếu căn cứ: Là khi người tranh luận đưa ra những kết luận dựa trên những suy luận thiếu căn cứ, chưa có chứng minh cụ thể. Ví dụ: "Nếu bạn không đồng ý với tôi, bạn là một người xấu."
• Giả định giả thiết: Lỗi ngụy biện này thường xảy ra khi người tranh luận cố gắng chứng minh một điều gì đó mà họ không có bằng chứng. Họ sẽ giả định rằng điều đó là đúng và sau đó sử dụng điều giả định đó để đưa ra kết luận. Ví dụ: "Nếu bạn không đồng ý với tôi, bạn là một người theo chủ nghĩa toàn trị."
• Tấn công cá nhân: Tấn công cá nhân là một lỗi ngụy biện vì nó không liên quan đến vấn đề đang tranh luận. Thay vì tập trung vào việc thuyết phục người nghe về quan điểm của mình, người tấn công cá nhân lại cố gắng làm giảm uy tín của đối phương. Điều này có thể làm cho cuộc tranh luận trở nên thiếu khách quan và thuyết phục. Ví dụ: "Bạn không đồng ý với tôi vì bạn là một người ngu ngốc."

Để tránh mắc lỗi ngụy biện khi debate, bạn cần nắm vững các nguyên tắc logic và tư duy phê phán. Bạn cũng cần luyện tập debate thường xuyên để nâng cao kỹ năng của mình.

Không phải ai cũng sinh ra đã giỏi tranh biện thuyết phục. Điều quan trọng là bạn có sẵn lòng đối mặt với thách thức và không ngừng hoàn thiện bản thân. Bằng cách áp dụng những hướng dẫn cơ bản mà CareerViet đã chia sẻ, bạn có thể dần dần nâng cao khả năng debate đầy thuyết phục của mình. Đừng ngần ngại thử sức ở những tình huống thực tế, tham gia vào các buổi tranh luận hoặc thảo luận và hãy luôn sẵn sàng học hỏi từ mọi trải nghiệm nhé. 

>>> Xem thêm:

• 9 cách cải thiện kỹ năng giao tiếp
• Kỹ năng giao tiếp thành công
• 12 “mẹo” tâm lý luôn hiệu quả trong giao tiếp