Khi PR (tạm gọi là Quan hệ cộng đồng) đang trở thành nghề thời thượng trong giới trẻ, đã xuất hiện những "chiến binh" tự do trong lĩnh vực này. Phần lớn họ là những người trẻ, mê tự do, thích xê dịch, và quan trọng là họ có khả năng thực thụ của những "chiến binh" luôn trong tư thế sẵn sàng tác chiến một mình.

Thỏa chí tang bồng

"Ưu điểm của một PR hành nghề tự do là không bị gò bó về thời gian. Học hỏi được nhiều kinh nghiệm do có điều kiện làm việc ở nhiều lĩnh vực, nhiều công ty khác nhau. Chưa kể làm 1 dự án có thể đủ ăn trong 6 tháng tiếp theo, nên thời gian rảnh có thể thoải mái chiều theo những sở thích cá nhân như đi học nâng cao kiến thức, đi du lịch...", Ly Lam - một cô gái thế hệ cuối 7x trẻ trung, năng động phác thảo ngay những ưu điểm của một freelancer (người hành nghề tự do) trong lĩnh vực PR.

Bản thân Lam đang là một "chiến sĩ" tự do trong lĩnh vực này. Sau 4 năm làm PR cho FPT, Lam đến với vị trí "chiến binh tự do" trong nghề PR khá tình cờ: rời công ty với dự định đi học, nhưng kế hoạch có chút thay đổi, dự định đi học được dời lại.

Đang "nhàn cư", bạn bè rủ rê Lam tham gia vào một dự án ở một lĩnh vực mới toanh, nhưng chỉ làm việc bán thời gian. Đang "mệt bở hơi tai" với các deadline luôn cận kề ở công ty lớn việc nhiều vô kể, bây giờ chuyển sang làm part-time (bán thời gian), Lam thấy rãnh rỗi, tay chân đâm thừa thãi. Thế là cô gật đầu nhận thêm việc bán thời gian ở công ty khác, rồi chính thức gia nhập đội quân freelancer.

Kể về những ngày làm việc tự do, Lam khoái chí: "Nhận 2-3 dự án cùng lúc, công việc luôn tay luôn miệng, cũng cực lắm. Nhưng sau khi hoàn thành dự án, tha hồ vi vu đi Sapa cả tuần mà chẳng phải làm đơn xin phép ai. Thích không chịu nổi". Chỉ thế thôi là đủ để L. thích thú và gắn bó với công việc tự do này.

Khoác lên mình chiếc áo freelancer với T.G lại từ những nguyên cớ khác. Sau một thời gian kha khá lâu làm PR cho một nhãn hiệu điện thoại, T.G quyết định "thả tự do" cho mình để tìm thời gian xả hơi, và quan trọng hơn, như lời cô bạn trẻ thì "để tìm đến những lĩnh vực khác, mở rộng hiểu biết của chính mình".

Nhưng để "an toàn" cho danh phận freelancer của mình, ngoài mối quan hệ tích góp và uy tín xây dựng từ 4 năm làm PR cho một công ty phân phối điện thoại, T.G cũng dày công tích góp, mày mò và xây dựng trang web chuyên về PR www.pr-solution.net, vừa để giới thiệu về ngành nghề cô rất đam mê, vừa để tự giới thiệu bản thân với khách hàng xa gần.

Thu nhập không ổn định, không có chỗ ngồi làm việc cố định, không được trả bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội..., nhưng nhiều tay PR pro vẫn khoái làm freelancer vì công việc này cho họ sự tự do.

"Làm tự do kiểu freelancer, không có khách hàng là mình chết đói liền; nên phải năng động hơn và biết kích hoạt năng lượng trong mình nhiều hơn", T. G thổ lộ.

Vượt qua khó khăn

Nhờ hoạt động tự do mà T.G phát huy được khả năng lãnh đạo của mình: khi đi gặp gỡ khách hàng, T.G phải trình bày, thương thuyết như một công ty PR chuyên nghiệp để nhận được dự án. Và khi nhận được những dự án lớn, một mình làm không xuể, T.G cũng phải tìm các freelancer khác để phân chia công việc nhằm đảm bảo tiến độ của dự án.

Tuy nhiên, không ít lần, công sức của T.G vẫn bị "cướp trên giàn mướp" khi chiến dịch PR được cô chuẩn bị chu đáo để trình khách hàng duyệt, thế mà vẫn có khách hàng xấu tính, đọc qua rồi từ chối, sau đó bê nguyên kế hoạch của T.G để tự làm. "Với những khách hàng như vậy mình cũng không quan tâm lắm, vì làm công việc quan hệ công chúng không chỉ cần đến chiến lược kim chỉ nam là đủ, mà bên cạnh đó, kỹ năng giao tiếp, xử lý tình huống của người làm PR vẫn rất quan trọng. Mà cái đó thì không ai có thể lấy đi của mình được", T.G tiết lộ.

Một năm tự do theo đuổi công việc của một freelancer trong nghề PR, dù gặp phải không ít khó khăn như không có văn phòng cố định, dự án không ổn định, không có bảo hiểm y tế... Lam vẫn cảm thấy cực kỳ thoải mái. Theo Lam, trong những nghề đòi hỏi nhiều khả năng sáng tạo, mối quan hệ và khả năng giao tiếp như PR thì tâm lý thoải mái rất quan trọng. Nhưng cũng có lần theo đà ham việc, Lam nhận luôn 2 dự án diễn ra trong cùng 1 ngày. Kết quả đó là một ngày "chạy ngược chạy xuôi" một cách mạo hiểm, vì dân trong nghề PR không ai dám liều như vậy, vì chương trình có thể bể như chơi. "May mà 2 sự kiện ấy đều diễn ra suôn sẻ và chúng chỉ là một kinh nghiệm nhớ đời chứ chưa phải là vết đen trong C.V nghề nghiệp", Lam cười.

Nhìn nhận nghề nghiệp bằng trái tim của một người yêu nghề, T.G trăn trở: Tuy làm freelancer thỏa được thú tự do, thu nhập cũng kha khá nhưng trong nghề quan hệ cộng đồng, ngoài mảng tổ chức sự kiện, tiếp xúc với báo chí, còn có 3 mảng khác rất quan trọng đó là tạo mối quan hệ với cơ quan chính phủ, với khách hàng và với nhà đầu tư. Mà 3 mảng này thường chỉ dành cho "con cưng" trong nhà, nên các freelancer như mình ít có cơ hội rèn luyện. Vì vậy, ra hành nghề tự do một thời gian để nhìn thế giới bao la, sau đó T.G vẫn phải chọn cho mình một công ty để gắn bó, phát triển nghề nghiệp cao hơn nữa.

Lam cũng nhìn nhận công việc freelancer trong nghề PR chỉ dành cho những ai vững tay nghề muốn thư giãn một thời gian. Rồi sau đó, họ vẫn phải đẩy mình vào vòng quay của nghề nghiệp. Vì vậy, cô nàng đặt mục tiêu cho mình xả hơi tự do trong 1 năm, sau đó sẽ tìm nơi "an cư" mới.

Nhưng cả Lam và T.G đều khẳng định, trong những nghề nghiệp đòi hỏi nhiều sáng tạo như PR, làm event, copywriter, thiết kế, các freelancer là những nhân vật không thể thiếu. Họ chính là chất xúc tác mới được các công ty thích thú chào đón để tạo thêm nét sáng tạo mới lạ cho công việc của các công ty này.