Sơ đồ tư duy là cụm từ không còn quá xa lạ đối với học sinh, sinh viên, giáo viên và những người làm công việc văn phòng. Có thể nói, đây được xem là “công cụ” giúp việc ghi nhớ được hiệu quả và tối ưu hơn. Vậy, sơ đồ tư duy là gì? Làm thế nào để vẽ sơ đồ này một cách chính xác và sáng tạo? Cùng khám phá câu trả lời với CareerViet thông qua bài viết bên dưới đây.

Xem thêm: Phương pháp tư duy sáu chiếc mũ (Six Thinking Hats)

Sơ đồ tư duy là gì?

Sơ đồ tư duy là gì? Đây là câu hỏi được nhiều người thắc mắc. Trên thực tế, sơ đồ tư duy là một dạng hình ảnh trực quan dùng để biểu diễn các khái niệm, định nghĩa, nhiệm vụ hoặc các mục được liên kết với nhau dựa trên khái niệm tổng quát hoặc chủ đề cụ thể.

Sơ đồ tư duy không chú trọng đến cách ghi chú theo mẫu bố cục hàng ngang truyền thống, ngược lại còn cho phép người dùng tự do sáng tạo theo cách riêng. Qua đó, những ghi chú đơn điệu sẽ được thể hiện thành “bức tranh” đẹp đẽ, đầy màu sắc và không kém phần logic, chặt chẽ. Vậy nên, sơ đồ tư duy giúp cho người vẽ dễ ghi nhớ và tổng quát vấn đề hơn.

Xem thêm: Tư duy trong chọn lựa sự nghiệp - bạn đã có chưa?

Sơ đồ tư duy là gì là câu hỏi được nhiều người thắc mắc (Nguồn: Internet)

Lợi ích của sơ đồ tư duy mang lại?

Ngoài quan tâm đến định nghĩa sơ đồ tư duy là gì, đây cũng là một trong những phương pháp rèn luyện tư duy, vậy lợi ích thực sự của công cụ này là gì?Lợi ích trong học tập, công việc

• Giúp việc tiếp nhận nội dung của bài học một cách chính xác, tổng quan hơn: Khi sử dụng công cụ này, học sinh sẽ dễ dàng thay đổi cách tiếp cận thông tin, từ ghi nhớ thụ động chuyển sang việc chủ động trong suy nghĩ và lối tư duy để ghi nhớ các kiến thức trong bài học một cách logic.
• Hỗ trợ giáo viên trình bày những khái niệm trong bài học một cách tổng quan và tóm gọn hơn: Thay vì cách học truyền thống dài dòng và nhiều chữ, khiến học sinh bị hoang mang, thì việc trình bày bằng sơ đồ tư duy các thầy cô chỉ cần tập trung vào những vấn đề cần đề cập, khiến học sinh dễ hiểu và tư duy hình ảnh cũng giúp việc ghi nhớ được tốt hơn.
• Là công cụ hữu hiệu giúp người lãnh đạo hệ thống bộ máy hoạt động: Trong công việc, sơ đồ tư duy còn giúp nhân viên ghi nhớ thông tin, kế hoạch quan trọng một cách dễ dàng, chính xác và hiệu quả hơn.

Xem thêm: Nhà lãnh đạo tài ba: “Suy nghĩ bao quát nhưng vẫn chi tiết”

Lợi ích trong công tác quản lý

• Giúp cho quá trình truyền đạt thông tin đến cấp dưới được mạch lạc, rõ ràng và dễ hiểu: Đây là “công cụ vạn năng” giúp nâng cao hiệu quả công việc, thiết lập mục tiêu, ứng dụng tốt trong việc lên kế hoạch, thuyết trình và những khâu quan trọng khác trong công tác quản lý.
• Giúp quản lý thời gian cũng như liên kết các công việc với nhau: Đảm bảo tính khoa học, thông qua đó, mọi việc sẽ được phân chia một cách hợp lý và được giải quyết trong khoảng thời gian thích hợp đã lên kế hoạch từ trước.

Xem thêm: Các cách để tư duy ''bên ngoài chiếc hộp''

Sơ đồ tư duy giúp việc tiếp nhận nội dung của bài học một cách chính xác, tổng quan hơn (Nguồn: Internet)

Ưu điểm và hạn chế của sơ đồ tư duy

Ưu điểm

• Là công cụ hoàn hảo giúp nâng cao hiệu suất làm việc, giúp bạn dễ dàng hơn trong việc lên kế hoạch một cách khoa học hơn.
• Giúp phác thảo các ý tưởng mới mẻ, độc đáo một cách nhanh chóng trong điều kiện thời gian bị hạn chế. Từ đó, bạn có thể dễ dàng xâu chuỗi, sắp xếp các suy nghĩ này và tạo được mối liên hệ nhất định giữa các ý tưởng nói trên.
• Giúp việc ghi nhớ, gợi nhớ được lâu dài và hiệu quả.

Nhược điểm

• Gây khó khăn cho những người không trực tiếp vẽ sơ đồ tư duy vì các nhánh trong sơ đồ thường được sắp xếp theo lối suy nghĩ logic của người tạo ra sơ đồ này.
• Những người có lối suy nghĩ trực quan thì giải pháp này không thật sự khả thi để giúp họ ghi nhớ thông tin.

Xem thêm: Dạy văn bằng bản đồ tư duy

Sơ đồ tư duy giúp việc ghi nhớ, gợi nhớ được lâu dài và hiệu quả (Nguồn: Internet)

Những nguyên tắc, lưu ý phải nắm rõ để tạo sơ đồ tư duy đẹp sáng tạo

Ngoài việc tìm hiểu sơ đồ tư duy là gì, bạn cũng nên quan tâm đến những nguyên tắc khi xây dựng sơ đồ này để việc sử dụng công cụ này phục vụ cho học tập và làm việc được hiệu quả hơn.

Xác định rõ ý chính

Ý chính là chủ đề chính của sơ đồ tư duy. Đây là từ khóa chính để bạn bắt đầu triển khai các “nhánh con” cho sơ đồ. Do vậy, trước hết, bạn cần chú ý xác định ý chính một cách rõ ràng, đặt nội dung này ở vị trí trung tâm của sơ đồ để kích thích sự liên tưởng, tạo những mối quan hệ cho các ý phụ tốt hơn.

Thêm nhánh khi cần thiết

Từ vị trí của ý chính, bạn tiến hành phác họa các nhánh phụ chứa thông tin phù hợp. Một trong những ưu điểm nổi bật khi sử dụng sơ đồ tư duy là số nhánh phụ không bị hạn chế. Bạn có thể thoải mái tự do thêm thắt từng nhánh sao cho phù hợp để làm nổi bật ý chính.

Xem thêm: Những trở ngại về tâm thức trong tư duy sáng tạo & giải quyết vấn đề

Từ ý chính để phác họa các nhánh phụ chứa thông tin phù hợp (Nguồn: Internet)

Sử dụng từ khóa, phân loại mỗi nhánh

Nguyên tắc quan trọng bạn cần ghi nhớ khi xây dựng một sơ đồ tư duy hoàn chỉnh đó là sử dụng và lồng ghép các từ khóa chính có mối liên kết trực tiếp với chủ đề. Đồng thời, mỗi nhánh phụ từ ý chính cũng cần phải có keyword đi kèm với nhãn riêng để phân loại từng nhánh, giúp cho việc đọc hiểu sơ đồ tư duy trở nên dễ dàng hơn.

Chia màu khác nhau cho mỗi nhánh

Bạn cũng nên chia màu khác nhau cho các nhánh trong sơ đồ tư duy bởi tư duy não bộ dựa trên sự mã hóa màu sắc. Việc sử dụng màu sắc khác nhau để đánh dấu các nhánh giúp cho việc xử lý thông tin, phân loại, phân tích và tổng hợp dữ liệu của bộ não trở nên đơn giản hơn.

Sử dụng hình ảnh minh họa

Sử dụng hình ảnh để minh họa cho nội dung trong sơ đồ tư duy là một trong những nguyên tắc cần ghi nhớ khi vẽ sơ đồ. Thực tế, hình ảnh được biết đến là công cụ giúp truyền tải thông tin một cách nhanh chóng và hiệu quả nhất đến đối tượng tiếp cận. Khi nhìn thấy hình ảnh, não bộ sẽ có xu hướng xử lý và phân tích dữ liệu có được nhanh hơn bình thường.

Xem thêm:

• Scam Là Gì? Loại Scam Chính Thường Gặp, Cách Nhận Biết, Phòng Tránh
• Seeding Là Gì? Quy Tắc Thực Hiện Chiến Lược Seeding Hiệu Quả

Dùng hình ảnh minh họa để trang trí và giúp cho việc ghi nhớ được hiệu quả hơn (Nguồn: Internet)

Một số dạng sơ đồ tư duy phổ biến

Bên cạnh việc tìm hiểu sơ đồ tư duy là gì, một số người cũng tìm kiếm thông tin về những dạng sơ đồ tư duy phổ biến hiện nay.

Sơ đồ tư duy mạng nhện

Nhắc đến các dạng sơ đồ tư duy phổ biến không thể nào không kể đến sơ đồ tư duy mạng nhện. Bằng cách sử dụng màu sắc, hình ảnh một cách sáng tạo cùng không gian tự do để phân tích các chủ đề phức tạp trở nên đơn giản, kiểu sơ đồ này cho bạn cái nhìn tổng quan về các thông tin cần ghi nhớ theo một cách sắp xếp vô cùng dễ hiểu.

Kiểu sơ đồ mạng nhện cho bạn cái nhìn tổng quan về các thông tin cần ghi nhớ theo một cách sắp xếp vô cùng dễ hiểu (Nguồn: Internet)

Sơ đồ tư duy quy trình

Trong trường hợp, bạn cần ghi nhớ rất nhiều dữ liệu và gặp phải khó khăn trong việc trình bày các thông tin theo một trình tự nhất định thì hãy sử dụng sơ đồ tư duy dạng quy trình (Flow Map). Kiểu sơ đồ này được thiết kế theo chiều dọc hoặc chiều ngang đều được. Việc xây dựng thống nhất theo một quy trình như vậy sẽ giúp não bộ tiếp thu thông tin hiệu quả hơn.

Kiểu sơ đồ quy trình này được thiết kế theo chiều dọc hoặc chiều ngang đều được (Nguồn: Internet)

Sơ đồ tư duy vòng tròn

Circle Map hay còn gọi là sơ đồ tư duy vòng tròn là dạng sơ đồ bao gồm một vòng tròn nhỏ nằm bên trong và một vòng tròn có kích thước lớn hơn bao bọc bên ngoài. Trong đó, vòng tròn nhỏ sẽ chứa ý tưởng trung tâm hoặc chủ đề chính của sơ đồ. Vòng tròn lớn sẽ gồm các ý bổ trợ, ý phụ để giải thích cho chủ đều chính. Circle Map giúp người đọc sơ đồ có thể brainstorm một ý tưởng nào đó bằng cách sử dụng các thông tin đã được cung cấp. Điều này giúp cho việc gợi nhớ các kiến thức đã học được trở nên có hiệu quả hơn.

Circle Map giúp người đọc sơ đồ có thể brainstorm một ý tưởng nào đó bằng cách sử dụng các thông tin đã biết được trước đó (Nguồn: Internet)

Sơ đồ tư duy hệ thống

Kiểu sơ đồ tư duy hệ thống được biết đến là mẫu sơ đồ có hình thức phức tạp nhất. Đây là dạng sơ đồ cho phép bạn hệ thống lại thông tin một cách linh hoạt khi muốn phân tích từng phần của một khái niệm cụ thể nào đó cũng như tạo sự kết nối giữa các khái niệm với nhau.

Kiểu sơ đồ tư duy hệ thống được biết đến là mẫu sơ đồ có hình thức phức tạp nhất (Nguồn: Internet)

Sơ đồ tư duy cây

Sơ đồ tư duy cây hay Treemap được thiết kế có hình dáng giống như một cái cây. Treemap không giới hạn về số lượng nhánh xuất hiện nên bạn có thể tự do liệt kê thoải mái tùy theo nội dung cho đến khi thông tin được truyền đạt đầy đủ. Loại sơ đồ này được các em học sinh, sinh viên sử dụng rất phổ biến khá phổ biến trong học tập nhằm mục đích hệ thống lại lượng kiến thức đã học một cách ngắn gọn và dễ hiểu.

Xem thêm:

• Portfolio là gì? Cách làm và các mẫu Portfolio chuẩn, đẹp nhất
• 6 cách nâng cao kỹ năng giải quyết vấn đề

Treemap không giới hạn về số lượng nhánh xuất hiện nên bạn có thể tự do liệt kê thoải mái tùy theo nội dung (Nguồn: Internet)

Cách tạo sơ đồ tư duy hiệu quả, nhanh chóng

Sau khi đã biết được rõ ràng khái niệm sơ đồ tư duy là gì, bạn cũng cần tìm hiểu cách tạo được một sơ đồ tư duy đầy đủ thông tin nhanh chóng. Dưới đây là 7 bước cơ bản để vẽ sơ đồ tư duy.

Bước 1: Xác định chủ đề, từ khoá chính của nội dung muốn vẽ

Như đã đề cập, việc xác định chủ đề, từ khóa chính của sơ đồ cần phải được quan tâm hàng đầu. Có như vậy, việc triển khai nội dung sau đó mới được đơn giản hóa hơn.

Bước 3: Chọn dạng sơ đồ tối ưu nhất

Dựa theo ý tưởng phác họa cho chủ đề trung tâm, bạn tiến hành lựa chọn dạng sơ đồ tư duy tối ưu nhất, giúp thể hiện một cách rõ ràng từ ý phụ cho ý chính để việc đọc hiểu sơ đồ được hiệu quả hơn.

Bước 4: Vẽ nhánh chính (nhánh cấp 1)

Sau khi đã xác định được chủ đề chính, bạn tiến hành vẽ nhánh chính - nhánh 1 ở vị trí trung tâm và trang trí thật nổi bật để “highlight” khu vực này lên, giúp người đọc phân biệt được đâu là ý chính, đâu là ý phụ.

Vẽ nhánh chính cho sơ đồ tư duy tại vị trí trung tâm (Nguồn: Internet)

Bước 5: Vẽ nhánh phụ (nhánh cấp 2, cấp 3)

Tiếp đến, từ nhánh chính, bạn vẽ các nhánh phụ (nhánh cấp 2, nhánh cấp 3) chứa các thông tin có sự liên với kết với ý chính cho đến khi nội dung được thể hiện một cách chi tiết và đầy đủ.

Bước 6: Điều chỉnh lại tổng thể sơ đồ

Sau khi đã phác họa được hình dạng của sơ đồ tư duy, bạn cần dành thời gian xem xét, kiểm tra lại từng nhánh phụ và có sự điều chỉnh phù hợp (nếu cần thiết) để hạn chế sự dài dòng và rườm rà có thể có của sơ đồ.

Bước 7: Tô màu và thêm hình minh họa

Để sơ đồ tư duy được thể hiện rõ ràng, sinh động hơn thì bạn hãy thỏa sức sáng tạo, bổ sung thêm các màu sắc cho từng nhánh trong sơ đồ. Đối với chủ đề chính thì nên sử dụng gam màu đậm nhất, còn các nhánh phụ còn lại thì sử dụng tone màu nhạt hơn để đánh dấu và phân biệt. Bên cạnh đó, việc sử dụng hình ảnh minh họa cũng được khuyến khích để giúp cho việc ghi nhớ được lâu hơn.

Tô màu để phân biệt nhánh chính, nhánh phụ (Nguồn: Internet)

Một số phần mềm hỗ trợ vẽ sơ đồ tư duy miễn phí

Ngoài tìm kiếm thông tin liên quan đến định nghĩa sơ đồ tư duy là gì, phần mềm hỗ trợ vẽ sơ đồ miễn phí cũng là vấn đề được nhiều người quan tâm.

• Phần mềm X-mind: Đây là công cụ vẽ sơ đồ tư duy trực tuyến vô cùng chuyên nghiệp bởi phần mềm này tích hợp nhiều chức năng giúp bạn phát triển ý tưởng hay quản lý dự án một cách tối ưu hơn.
• Phần mềm Mondomo: Phần mềm này cho phép bạn vẽ sơ đồ và chia sẻ hình ảnh của sơ đồ tư duy cho nhiều người trong cùng một nhóm, cùng một tổ chức.
• Phần mềm Edraw Mindmap: Đây là phần mềm tích hợp nhiều mẫu template có sẵn để bạn lựa chọn cho sơ đồ tư duy của mình.

Phần mềm X-mind tích hợp nhiều chức năng giúp việc xây dựng sơ đồ tư duy trở nên chuyên nghiệp hơn (Nguồn: Internet)

Hình ảnh sơ đồ tư duy vẽ tay

Dưới đây là một số hình ảnh sơ đồ tư duy vẽ tay đẹp mắt, sáng tạo mà bạn có thể tham khảo và áp dụng cho sơ đồ của mình.

Kiểu sơ đồ tư duy vẽ tay có hình ảnh minh họa đẹp mắt (Nguồn: Internet)

Sơ đồ tư duy được dùng để ghi nhớ từ vựng (Nguồn: Internet)

Những câu hỏi thường gặp về sơ đồ tư duy

Trên đây là các thông tin về sơ đồ tư duy là gì cũng như các bước xây dựng sơ đồ tư duy hiệu quả. Hy vọng sau khi đọc xong bài viết, bạn sẽ biết thêm được nhiều kiến thức hữu ích để có thể thành thạo hơn khi vẽ sơ đồ tư duy, giúp ích cho việc ghi nhớ và gợi nhớ thông tin. Đừng quên truy cập CareerViet cùng CVHay để cập nhật nhiều thông tin cách làm CV ấn tượng với các ngành nghề phổ biến hiện nay cũng như hoạch định cho mình một lộ trình thăng tiến tại CareerMap.vn phù hợp nhé!

Top những từ khóa được tìm kiếm nhiều nhất:

Tìm việc làm | An Khang tuyển dụng | Tìm việc làm ở Quận 8 Tạ Quang Bửu | Việc làm tại nhà TPHCM